Celem tej uroczystości jest to, aby żadna z dusz, która dostąpiła wiecznego szczęścia w gronie zbawionych, nie była pozbawiona czci, a wierni mieli sposobność do łatwiejszego uzyskania łask przez wspólne wstawiennictwo wszystkich świętych.

 

W najdawniejszych czasach kościół składał cześć publiczną tylko męczennikom, wyznawcom zaś oddawano ją bardzo rzadko i dopiero w skutek wprowadzenia kanonizacji świętych stała się ona powszechna. Uroczystości świętych były przeważnie świętami miejscowymi ku czci męczenników, od IV wieku cześć ich zaczęła się rozprzestrzeniać dzięki przenoszeniu relikwii, skutkiem czego powstało przekonanie, że każdy święty wstawia się za cały Kościół i dlatego powinien odbierać cześć w całym Kościele, a najlepiej dało by się to uskutecznić, przez ustanowienie na jeden dzień uroczystości Wszystkich Świętych męczenników, zwłaszcza, gdy po prześladowaniach Doklecjana, liczba męczenników tak wzrosła, iż nie można było każdemu z nich poświęcić osobnego dnia. Uroczystość taką po raz pierwszy znajdujemy w chrześcijańskiej gminie w Antiochii, gdzie w Pierwszą Niedzielę po Zesłaniu Ducha Świętego obchodzono wspomnienie Wszystkich Świętych Męczenników, jak o tym świadczy homilia św. Jana Chryzostoma (ok. 349 r.) na ten dzień.

W Kościele Zachodnim natomiast historia tej uroczystości jest następująca.
Papież święty Bonifacy IV (ok. 550- 615) zwrócił się z prośbą do Cesarza Fokasa (ok. 570-610) o przekazanie Kościołowi Panteonu wystawionego w 27 roku przed Chrystusem przez Marka Agryppę. Papież nakazał ten budynek oczyścić z bożków i poświęcił go ku czci Najświętszej Maryi Panny i wszystkich męczenników. Poświęcenie tej świątyni nastąpiło 13 maja 610 roku, który to dzień stał się dla Rzymu dniem poświęconym pamięci wszystkich świętych męczenników. W następnym wieku papież Grzegorz III (zm. 741) poświęcił oratorium w bazylice św Piotra „Zbawicielowi, Jego Matce świętej, męczennikom, wyznawcom, i wszystkim doskonałym sprawiedliwym, co na całym okręgu ziemi zasnęli.”
W Rzymie istniała już bazylika ku czci wszystkich apostołów a rocznica jej poświęcenia była obchodzona 1 maja zaś w dzień 13 maja w dzień uroczystości Wszystkich Świętych Męczenników do Rzymu przybywało co rocznie bardzo wielu pielgrzymów, a na wiosnę trudniej było o wyżywienie dla pątników, dlatego też papież Grzegorz IV (zm. 844 r.) przeniósł to święto z 13 maja na 1 listopada. Na prośbę papieża Grzegorza IV Ludwik Pobożny (778 – 840) wprowadził to święto w swoim państwie w 835 roku.
Od XIV wieku w wigilię tej uroczystości obowiązywał post zaś papież Sykstus IV (1414-1484) dodał do tej uroczystości oktawę.

Celem tej uroczystości jest to, aby żadna z dusz, która dostąpiła wiecznego szczęścia w gronie zbawionych, nie była pozbawiona czci, a wierni mieli sposobność do łatwiejszego uzyskania łask przez wspólne wstawiennictwo wszystkich świętych. Tego dnia Kościół ukazuje wiernym świętych wszelkiego stanu, wieku, płci, z wszystkich narodów i czasów. Jest to zachęta dla nas abyśmy również starali się o świętość w naszym życiu.

dk. Andrzej Zalewski SVD