Grzegorz Sacha SVD

I MIEDZYNARODOWE
FORUM DIALOGU KULTUR
JUŻ ZA NAMI

Refleksje z warsztatów naukowych - OCYPEL 2003

"Każdy pragnie mówić obcymi językami. Marzy mu się wyjazd za granicę i dobry kurs językowy. Wydaje mu się, że opanowanie języka, to tylko kwestia samozaparcia, czasu, cierpliwości oraz wydajnej metody nauki. Przyzwyczajeni do podręczników, powierzamy efekt naszej pracy pedagogom i językoznawcom. Co jednak zrobić, kiedy do nauki języka, którym pragniemy mówić, nie opracowano jeszcze żadnego podręcznika? Jak przystąpić do nauki, kiedy jedynym źródłem informacji jest rozmówca mówiący od dziecka danym językiem, ale który niekoniecznie potrafi wyjaśnić zasady jego funkcjonowania? Trudność wydaje się wręcz nie do przezwyciężania, kiedy na dodatek nie jest to język pisany."

Z tym problemem i wieloma innymi problemami kulturowymi zetknęło się 27 uczestników warsztatów naukowych w ramach I Międzynarodowego Forum Dialogu Kultur, które odbywało się w dniach od 18 do 23 sierpnia br. w ośrodku wypoczynkowym Księży Werbistów nad jeziorem Ocypel nieopodal Starogardu Gdańskiego. Forum zorganizowało Koło Naukowe Antropologii Kultury, działające przy Katedrze Misjologii, Religiologii i Etologii Uniwersytetu Warmińsko - Mazurskiego w Olsztynie, a którego opiekunem naukowym jest szef katedry ks. dr Jacek Jan Pawlik SVD.

Na zaproszenie KNAK przybyła grupa studentów wywodzących się i reprezentujący różne tradycje kulturowe i studiujących w Polsce: Firmin Azalekor /Togo/ UAM Poznań, Thierry Dovi /Togo/ UAM Poznań, Romulo Maypa /Filipiny/ UAM Poznań, Heribertus Florianus Wea /Indonezja/ UAM Poznań, Lambertus Lako Soli /Indonezja/ UAM Poznań, Vincesius Adi Gunawan /Indonezja/ UWM Olsztyn. Nie zabrakło również studentów z Polski, chcących poszerzyć swe horyzonty kulturowe: Agnieszka Zygmunt UWM Olsztyn, Artur Stawarz UWM Olsztyn, Danuta Prot UMK Toruń, Dawid Gościk UWM Olsztyn, Ewa Gramsch UAM Poznań, Grzegorz Sacha UWM Olsztyn, Jerzy Czarnecki UWM Olsztyn, Józef Trzebuniak UWM Olsztyn, Kazimierz Szałaj UWM Olsztyn, Krzysztof Kempanowski UWM Olsztyn, Małgorzata Prot UWM Olsztyn, Marcin Karwot UWM Olsztyn, Marcin Miszczuk UWM Olsztyn, Piotr Pietrzak UWM Olsztyn, Robert Sałagan UWM Olsztyn, Roman Wełniak UWM Olsztyn, Sławomir Wojtanowski UWM Olsztyn, Stanisław Piwowarczyk Phil. - Theol. Hochschule St. Augustin k. Bonn, Tomasz Gwiazda UWM Olsztyn, Wiesław Maź UWM Olsztyn, Józef Gwóźdź UWM Olsztyn.

Przez sześć dni wszyscy uczestnicy przechodzili przez program pracy w czterech grupach. W grupie językowej musieli zapoznać się z metodą nauki języka o tradycji ustnej, uznanej i opracowanej po długoletnich badaniach naukowych w Afryce przez ks. dr Jacka Jana Pawlika SVD, w której korzysta się wyłącznie z pomocy informatora - rozmówcy mówiącego lokalnym językiem. Proponowana metoda pozawalała na zrobienie pierwszych kroków w nauce języka nie mającego podręczników. Przedstawiała ona, jak zorganizować sobie program codzienny, jak opracować zebrany materiał i jak przygotować ćwiczenia. Obecni na obozie naukowym zagraniczni studenci, będąc zgodnie z proponowaną metodą - rozmówcami, starali się nauczyć pozostałych uczestników forum swoich lokalnych języków. Praca w tej grupie cieszyła się wielkim zainteresowaniem i dla wielu był to pierwszy kontakt z tak nietypową metoda nauki języka i samym językiem obcym niekiedy w formie tonicznej, jak język Evegbe z Togo.

W grupie teatralnej praca również skoncentrowana była wokół tematyki wielokulturowości. W formie niewerbalnej, czy też później z użyciem już wyuczonych dialogów w różnych językach, których uczestnicy uczyli się od swoich informatorów we wcześniej podzielonych zespołach, przedstawiano między innymi formy powitań, pożegnań relacji i zachowań kobieta - mężczyzna w różnych aspektach kulturowych. Wiadomości i instruktażu oraz komentarza do odgrywanych scenek udzielili zaproszeni zagraniczni studenci. Wszystkie scenki były filmowane a następnie podczas emisji komentowane, ze szczególnym uwzględnieniem gestów i ruchów. Jak się okazało nie w każdej kulturze określone gesty i pozy znaczą zawsze to samo, a czasami mają nawet przeciwstawne, rozbieżne znaczenia. Całość została dopełniona wykładem na temat roli gestu i ruchu w komunikacji niewerbalnej.

Grupa performatywna zaprezentowała dwa wykłady na temat pojęcia czystego perfromansu i sztuki performatywnej oraz roli perfomansu w kulturze. Wykłady połączone były z ćwiczeniami z zakresu performansu ruchu i performansu kulturowego. W części ćwiczeń z performansu kulturowego wszyscy uczestnicy uczyli się tańców: w tym miedzy innymi kultycznego tańca pogrzebowego z Togo i tańca towarzyskiego z Indonezji. Ten drugi pomimo skomplikowanych ruchów i rytmu przypadł wszystkim do gustu.

Na temat niepowtarzalności człowieka a klonowania - ze szczególnym uwzględnieniem zachwiania struktur i relacji osobowych i rodzinnych w wymiarze kulturowym, oraz ogólnie o rasizmie i przejawach rasizmu we współczesnym świecie - debatowano w grupie dyskusyjnej. Po wszystkich prelekcjach wywoływała się wśród uczestników burzliwa dyskusja tematyczna skupiona wokół wspomnianych zagadnień.

Zajęcia w grupach odbywały się w trzech sesjach: dopołudniowej, popołudniowej i wieczornej. Pomimo tak napiętego i wymagającego programu dnia znalazł się czas, aby skorzystać z uroku miejsca, w jakim odbywały się warsztaty naukowe. Słoneczna pogoda i bliskość lasu zachęcały do spacerów oraz wspaniałe jezioro Ocypel zapraszało do kąpieli i wypraw kajakiem czy rowerkiem wodnym. Organizatorzy zadbali również o to, aby uczestnicy I Międzynarodowego Forum Dialogu Kultur jak najbardziej zintegrowali się ze sobą a służyły temu oprócz wspaniałej, miłej i serdecznej atmosfery spotkania, pogodne wieczorki przy ognisku.

Podsumowując należy podkreślić, że idea organizowania spotkań z cyklu Miedzynarodowego Forum Dialogu Kultur, jest jak najbardziej udaną i godną kontynuacji. Zauważyli to niemal wszyscy uczestnicy tegorocznych warsztatów naukowych w Ocyplu. Pomimo drobnych niedociągnięć organizacyjnych i trochę może słabego rozgłosu - reklamy, tegoroczny obóz naukowy należy uznać za bardzo udany. Życzeniem organizatorów jest, aby na przyszłość włączyć w ideę dialogu kultur, jak najwięcej studentów z różnych środowisk uniwersyteckich z całej Polski i z poza kraju, reprezentantów różnych religii i światopoglądów.

Co było wspólnym celem takiego spotkania wielokulturowego? Spotykając się wspólnie, dyskutując, wymieniając nasze doświadczenia i dzieląc się naszym dorobkiem kulturowym wszyscy będziemy bardziej doceniać dziedzictwo naszej własnej kultury i będziemy bardziej otwierać na kulturę innych - będziemy stawali się osobowościami wielokulturowymi. Wypada życzyć organizatorom, aby przyszłoroczne, planowane już drugie z kolei Międzynarodowe Forum Dialogu Kultur służyło temu celowi, jak najlepiej.